Γη της πικραμένης Παναγιάς -Θοδωρής Παπαθεοδώρου

     Είπα να κάνω ένα ξεφύλλισμα στο πρώτο βιβλίο της σειράς (Γη της πικραμένης Παναγίας) του αγαπημένου συγγραφέα Θοδωρή Παπαθεοδώρου με ιστορικό υπόβαθρο την Κύπρο, ώστε να θυμηθώ κάποια σημεία του πριν την ανάγνωση του δεύτερου βιβλίου (Γη του άγριου καιρού), που αυτές τις μέρες απέκτησα. Ξεφύλλισμα όμως και Θ Παπαθεοδώρου δεν πάνε μαζί. Ο λόγος του είναι εκεί και τέτοιος που βυθίζεσαι στο κείμενο με την Ιστορία να σε αγκιστρώνει και να σου επιβάλει την διδαχή της, με την (μυθ)ιστορία να σε κρατά δέσμιο του κειμένου και να σου μεταλαμπαδεύει γνώση καθώς και το εκάστοτε συναίσθημα που κουβαλούν οι καλοσχηματισμένοι ήρωες, αντίστοιχα.

        Παραμονή της Παναγίας του 1974 ο Αττίλας 2 ξεκινά και πρόσωπα και τόποι της Κύπρου βεβηλώνονται από τους εισβολείς. Αμμόχωστος, Λευκωσία, Γερόλακος, πατόνται από Τούρκους, βομβαρδίζονται ανελέητα, με τους εισβολείς να αιχμαλωτίζουν και να λεηλατούν τόπους και ψυχές αθώων Ελληνοκυπρίων. Ανάμεσα τους οι μάνες της πικραμένης νήσου, η Μαρίτσα που μέσα στον χαλασμό χάνει ένα από τα αγρινάκια της, η Χαρά που γίνεται ασπίδα για τη μικρής της κόρη, βιάζεται ομαδικά και λυσσαλέα και η Ελένη που μαζί με την Ελευθερίτσα της αγωνιούν για τους αγνοούμενους άντρες της οικογένειάς τους.

     Κι ενώ οι σελίδες προχωρούν, με την αγωνία για την πορεία των ηρώων μέσα στον ορυμαγδό της εισβολής να κυριαρχεί, ο συγγραφέας μάς βουτά στο παρελθόν, στη δεκαετία του '50, τότε που οι ήρωες δρουν, ερωτεύονται, δημιουργούν και συντάσσονται ο καθένας από το δικό του μετερίζι στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της Κύπρου κατά των Άγγλων αποικιοκρατών, αρχικά, και στη συνέχεια στον διμέτωπο αγώνα, Άγγλων και συγχρόνως Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι με τις ευλογίες της Αγγλίας κυνήγησαν ανελέητα τους αγωνιστές έχοντας στην ατζέντα τους την Διχοτόμηση. Φυλακίσεις, κυνήγι, αγχόνη, προδοσία, διχασμός στη γη που είκοσι χρόνια μετά θα γίνει για όλους Γη της Πικραμένης Παναγιάς...

Τ' αηδόνια της σιωπής- Στέφανος Δάνδολος

'' Και με τα όνειρα ξοδεύτηκε ο καιρός. Πότε ήταν 1910 που είχαμε τη νιότη μας, πότε πέρασε ο Μεσοπόλεμος, πότε ήρθε η εποχή της καταχνιάς, ούτε που το κατάλαβα. Σαν νεράκι από πηγή κύλησαν τα χρόνια, κι εμείς απομένουμε όλο και πιο γερασμένοι, αλλά με την ίδια φλόγα στην καρδιά. Και χαμογελάμε στον ήλιο αισιόδοξοι, παίρνουμε δύναμη απ' τα όνειρά μας και την υπομονή μας, και έτσι δεν μας λείπει  σχεδόν τίποτα. Γιατί σε όλους μας λείπει κάτι.''

     Μ' αυτά τα λόγια ξεκινά η υπέροχη ιστορία των ηρώων του εξαιρετικού μυθιστορήματος Τ' αηδόνια της σιωπής του Στέφανου Δάνδολου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Μέσα στο ζόφο των Δεκεμβριανών ο συγγραφέας τοποθετεί τους ήρωες του, τον κύριο Αριστείδη και την κυρία Ευδοξία, με τους χαρακτήρες, τις επιλογές και τις ιδιοσυγκρασίες τους να αποτελούν φως των εποχών, διαχρονικά, πόσο μάλλον στη σκοτεινή εποχή του Εμφυλίου όπου και δρουν. Η καλογραμμένη ιστορία του Δάνδολου είναι μια μεγάλη αντίφαση φως- σκοτάδι, συναίσθημα- αποκτήνωση, με το ειδύλλιο των δύο ηρώων να αποδίδεται με τέτοιο τρόπο από την πένα του συγγραφέα που νιώθεις την ποιητική χροιά, η οποία το περιβάλλει, να σε παρασύρει σε λογιών λογιών συναισθήματα. 

Οι κόρες της Ελλάδας 3: Η κάθαρση- Φιλομήλα Λαπατά

     Η Κάθαρση, το τρίτο και τελευταία βιβλίο της λογοτεχνικής σειράς Οι κόρες της Ελλάδας κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ψυχογιός ολοκληρώνοντας το μωσαϊκό των ηρώων μα και της ίδιας της Ιστoρίας της Ελλάδας και της πρωτεύουσάς της, της Αθήνας, με τρόπο λυτρωτικό, ταξιδιάρικο και κυρίως λογοτεχνικό.

     Η πένα της αγαπημένης συγγραφέως Φιλομήλα Λαπατά αποτύπωσε άψογα -άραγε φτάνει το εν λόγω επίρρημα για να εκφράσω το θαυμασμό μου για την γραφή της συγγραφέως;- στις σελίδες του αυτοτελούς μυθιστορήματος Η Κάθαρση την Αθήνα της τελευταίας εικοσαετίας του 19ου αιώνα με τις κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές της, τα ήθη και τα έθιμά της, τα γραφικά πρόσωπα της Πλάκας και τα ξεχασμένα πλέον επαγγέλματά της, τα μνημεία και τα νέα κτήρια της να είναι αυτά, που αποκαλύπτουν στον αναγνώστη την ηθογραφία/τοπογραφία της εποχής και που, εντέλει, τον παρασύρουν νοερά σε μια άλλη εποχή, σε μια άλλη Αθήνα.

     Το 1882 ο Φοίβος Νεγρεπόντης, αξιωματικός της Αστυνομίας Αθηνών, υπόσχεται στον ετοιμοθάνατο θείο του πως θα εξιχνιάσει αυτός την μοναδική υπόθεση που δεν είχε καταφέρει να επιλύσει και που τον βασάνιζε μέχρι και το τέλος της ζωής του: τη δολοφονία της ιερόδουλης των Αθηνών. Λίγο καιρό μετά, η υπόθεση βγαίνει από το αρχείο, το μέγαρο Βαρβαρέσων, Δούκα και Βογιατζόγλου ανοίγει την πόρτα του στον επίμονο αξιωματικό μιας και είναι το κοντινότερο κτήριο στον τόπο του εγκλήματος και μαζί του πρόσωπα: Λέγκω, Οδύσσεια, Ομέρ….,

Αυγή, Το θαμμένο τετράδιο - Σπύρος Πετρουλάκης

     Μετά την παρουσίαση του νέου βιβλίου του Σπύρου Πετρουλάκη στη Δανειστική Βιβλιοθήκη του Π.Σ. Εξαμιλίων (δείτε την εδώ ) στις 22 Απριλίου 2024,  δε θα μπορούσα να μην επιλέξω για ανάγνωση το Αυγή- Το θαμμένο τετράδιο μιας και η παρουσίαση καθώς και όσα ακούστηκαν σ' αυτή κέντρισαν το ενδιαφέρον μου.

     Στο Αυγή - Το θαμμένο τετράδιο, ο συγγραφέας καταπιάνεται με μια από τις πιο σκοτεινές και αιματοβαμμένες σελίδες της σύγχρονής μας Ιστορίας, αυτή του Εμφυλίου. Με σεβασμό και αντικειμενικότητα χωρίς να τοποθετείται υπερ ή κατά κάποιου από τους εμπλεκόμενους της εμφύλιας διαμάχης ξεδιπλώνει την ιστορία του και αποκαλύπτει, συν της άλλης, λεπτομέρειες που κρατούν το ενδιαφέρον αμείωτο.

     Κεντρικό πρόσωπο η Αυγή, μια νεαρή αντάρτισσα που έρχεται αντιμέτωπη με την Ιστορία, τις Ιδέες, τα πάθη και τον έρωτα, καταστάσεις που, εν τέλει, την οδηγούν στο Παλαιό Τρίκερι Μαγνησίας, στον τόπο εξορίας 5.000 γυναικών, εκεί που οι άθλιες συνθήκες, οι βασανισμοί των δήμιων και η εξαθλίωση των κρατουμένων γράφουν τη μετεμφυλιακή Ιστορία. Η Αυγή θα περάσει μέσα από την Κατοχή, την Αντίσταση και τον Εμφύλιο για να βρεθεί το 1949 εξόριστη μαζί με άλλες σπουδαίες και άψογα σκιαγραφημένες, απο την πένα του συγγραφέα, γυναίκες, όπως η αγαπημένη μου Μαρία, με τις ιστορίες της καθεμιάς από αυτές να συνθέτουν το μωσαϊκό της μυθοπλασίας.

Παλιές και νέες χώρες - Ισίδωρος Ζουργός

     Ο Ισίδωρος Ζουργός είναι, για εμένα, ένας ξεχωριστός συγγραφέας που πάντα απολαμβάνω τα μυθιστορήματά του, μιας και η πένα του με τις λέξεις τις γεμάτες πλαστικότητα, με αιχμαλωτίζει στην ανάγνωση. Περιγραφές, εικόνες και ατμόσφαιρα χτίζουν κόσμους που σεργιανάς ανενόχλητα κρατώντας από το χέρι τον εκάστοτε ήρωά του.

       Έναν τέτοιο ήρωα, τη Λεύκα Κηρομάνου, πιάνουμε από το χέρι κι αρχίζουμε το σεργιάνι στις «Παλιές και νέες χώρες». Αθήνα, Ερμούπολη και Θεσσαλονίκη του 19ου αιώνα ζωντανεύουν μπρος στα μάτια του αναγνώστη αποκαλύπτοντας μυστικά, συνθήκες και εποχές. Η Λεύκα γράφει την ιστορία της και είναι το γραπτό της ένα ντόμινο εξελίξεων και εναλλαγών που παρασύρει και σε φέρνει μπροστά, μεταξύ άλλων, σε βεγγέρες αστών όπου η ξεδιάντροπη στάση τους καθρεφτίζει τις κοινωνικές ανισότητες, σε εμπορικές και τοκογλυφικές συναλλαγές, σε μυστικά καλά κρυμμένα καθώς και σε ανθρώπους αντιφατικούς, άλλους κυριευμένους από την εξουσία του χρήματος και άλλους αγνούς και ονειροπόλους που αγγίζουν με την στάση τους και την βαθιά φιλοσοφημένη τους σκέψη.

      Η δυναμική Λεύκα θα συναντήσει έναν τέτοιο ονειροπόλο, τον Μιχαήλ, θα τον ερωτευτεί και, μια από τις πιο ιδιόρρυθμες και πρωτότυπες λογοτεχνικές σχέσεις, θα ξεδιπλωθεί στις σελίδες του μυθιστορήματος. Οι δυο τους, με αφετηρία ένα κακόγουστο αστείο, θα συμπορευτούν και συγχρόνως θα μας ταξιδέψουν στην Αθήνα της μπελ εποκ εκεί όπου η νωθρή πρωτεύουσα καλύπτει πίσω από ψηλές μάντρες πλουσιόσπιτων μυστικά, στην Ερμούπολη του εμπορίου καθώς και στην πολυεθνική Θεσσαλονίκη όπου εργάτες διεκδικούν και η Ιστορία, ύστερα από αιματηρούς αγώνες, την απελευθερώνει και την κατατάσσει, μαζί με άλλες, στις νέες χώρες της νεοσύστατης Ελλάδας...

Το κορίτσι με το σαλιγκάρι- Πηνελόπη Κουρτζή

     "Το κορίτσι με το σαλιγκάρι" της Πηνελόπης Κουρτζή μεταφέρθηκε στη μικρή οθόνη, στη συχνότητα της ΕΡΤ1, με το τίτλο της σειράς να προσαρμόζεται ως ‘’Η παραλία’’. Αν και μ' αρέσει να διαβάζω πρώτα το εκάστοτε βιβλίο και μετά να παρακολουθώ την δραματοποίηση του, αυτή τη φορά έγινε το αντίστροφο με το σενάριο- ο ρόλος του Δημητρού είναι καθηλωτικός!- να μου γεννά το ενδιαφέρον και να επιλέγω τελικά το βιβλίο για ανάγνωση, κατά τη διάρκεια της οποίας διαπίστωσα πως ουδεμία σχέση έχει η μυθοπλασία της συγγραφέως με το σενάριο το οποίο, αν και δεν περίμενα να το πω αυτό, θεωρώ πως ξεπερνά το κείμενο σε πολλά επίπεδα: πλοκή, συναισθήματα, ήρωες δομημένοι.

     Πιο συγκεκριμένα, βρήκα το βιβλίο, σε γενικές γραμμές άνευρο, με ήρωες επιφανειακούς και ιστορίες, κάποιες από αυτές, να μου γεννούν την αίσθηση πως ήταν εκεί απλώς για να συμπληρώσουν τις σελίδες. Αν και η αρχή του μου κέντρισε το ενδιαφέρον καθώς έχουμε ένα έγκλημα του παρελθόντος που σημάδεψε την ηρωίδα και αναμένεται η διαλεύκανσή του, στη συνέχεια, από ένα σημείο και μετά, το κείμενο έκανε μια μεγάλη κοιλιά με το μόνο που με έκανε να θέλω να συνεχίσω την ανάγνωση να είναι οι υπέροχες περιγραφές των Ματάλων. Στο φινάλε επανέρχεται το αστυνομικό μυστήριο της αρχής το οποίο μάλιστα επιλύεται μέσα σε λίγες μόνο σελίδες κάτι που με ξένισε και είναι ένα ακόμα μείον του βιβλίου....

Το προξενιό της Ιουλίας- Γιώργος Σ. Πολίτης

     Το προξενιό της Ιουλίας του Γιώργη Σ. Πολίτη ετοιμάζεται να δραματοποιηθεί για την τηλεόραση του Alpha και πριν την προβολή του το επέλεξα για ανάγνωση. Πρόκειται λοιπόν για ένα κοινωνικοπολιτικό μυθιστόρημα γεμάτο ανατροπές και με γραφή καλοδουλεμένη, λιτή και αιχμηρή που κατορθώνει να μεταφέρει τον αναγνώστη στο χώρο και στο χρόνο κοινωνώντας μας, εκτός από την μυθοπλασία, το κλίμα και την ηθογραφία της μετεμφυλιακής Ελλάδας.

 

     Έτσι μεταφερόμαστε στην Ελλάδα του '50 εκεί που η κεντρική ηρωίδα, η Ιουλίτσα, όπως χαρακτηριστικά την προσφωνεί ο συγγραφέας θέλοντας να τονίσει τον άβουλο χαρακτήρα της και ίσως την θέση της γυναίκας εκείνης της εποχής, περνά μέσα στις φυλακές Αβέρωφ τις τελευταίες της ημέρες πριν την εκτέλεση της θανατικής ποινής που της έχει επιβληθεί καθώς καταδικάστηκε για το φόνο του άντρα και της μικρής τους κόρης. Μια νεαρή δημοσιογράφος, η Αλεξάνδρα, θέλει να της πάρει συνέντευξη και να την κάνει να μιλήσει επιτέλους, μιας και η Ιουλίτσα δεν έχει μιλήσει σε κανέναν για τα γεγονότα που στιγμάτισαν τη ζωή της και την οδηγούν σε έξι μέρες στο θάνατο. Η συζυγοκτόνος ζει στο δικό της παρανοϊκό σύμπαν, στο σκοτεινό λαβύρινθο των σκέψεών της, μέσα στη σιωπή και την παραίτηση.