Παρασκευή 23 Ιανουαρίου 2015

Τα σταφύλια της οργής - John Steinbeck

«Τα σταφύλια της οργής» του John Steinbeck είναι ένα από τα πιο συγκλονιστικά βιβλία που έχω διαβάσει έως τώρα! Έχει βραβευτεί το 1940 με το βραβείο Pulitzer, έχει μεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες ενώ έχει μεταφερθεί και στον κινηματογράφο. Ο Νομπελίστας συγγραφέας (έχει κατακτήσει το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1962 για τα έργα του: Τα σταφύλια της οργής και το Άνθρωποι και ποντίκια), μέσα από την ιστορία της οικογένειας Τζόουντ, αποτυπώνει τον πόνο της προσφυγιάς, της πείνας και της ανεργίας καθώς και τον αγώνα των απανταχού προσφύγων για την επιβίωση τους σε συνθήκες άθλιες και ψυχοφθόρες. Οι αλήθειες που ξεπηδούν από το αριστουργηματικό και κλασσικό αυτό βιβλίο για τον ρόλο των Τραπεζών και του χρήματος που κυριαρχεί τον κόσμο μας, στο βωμό του οποίου θυσιάζονται έννοιες όπως η Αλληλεγγύη, ο Άνθρωπος και η Αρετή, είναι ολοφάνερες και ουσιώδεις. Ο αναγνώστης διαβάζοντας το προβληματίζεται, νουθετείται και αφυπνίζεται για αγώνες διεκδίκησης των δικαιωμάτων, που θα εξασφαλίσουν τον αυτοσεβασμό, την αξιοπρεπή διαβίωση και την κατάργηση της εργασιακής εκμετάλλευσης. Είναι ένα κείμενο στο οποίο η Αλληλεγγύη πρωταγωνιστεί προβάλλοντας έτσι το ‘’εμείς’’ και καταβαραθρώνοντας το ‘’εγώ’’ που περιορίζει και αφανίζει  τον ανθρωπισμό.
Οι χαρακτήρες των ηρώων μού γέννησαν θαυμασμό για την δυναμική του να αντέξουν όλη αυτή την υποβίβαση, την εξαπάτηση, τον ρατσισμό και την εξαθλίωση που υπέστησαν από τους μεγαλοτσιφλικάδες. Οι περιγραφές του ήταν έντονες και μεταδοτικές καταφέρνοντας έτσι να μου δώσουν το αίσθημα της εποχής και των κοινωνικών συνθηκών της. Κάποιες σκηνές θα μου μείνουν χαραγμένες στο μυαλό για την σκληρότητα τους, την ευαισθησία και τον ρεαλισμό τους, με μεγαλύτερη όλων αυτή της τελευταίας σελίδας -όσοι το έχουν διαβάσει καταλαβαίνουν σε ποια αναφέρομαι, όσοι πάλι όχι δεν θα την αναφέρω περαιτέρω γιατί θα ήταν κρίμα να την αποκαλύψω!- που με συγκλόνισε και που με έκανε να επιβεβαιώσω την άποψη πως στον απλό άνθρωπο, στον άνθρωπο του λαού, στον άνθρωπο του μόχθου βρίσκεται το μεγαλείο ψυχής, η ευαισθησία και η ανθρωπιά. Σε εκείνον και μόνο σε εκείνον φωλιάζει η προσφορά, η αξιοπρέπεια, ο σεβασμός και η αλληλεγγύη.
Στα χρόνια της χρηματοοικονομικής Κρίσης, «Τα σταφύλια της οργής» είναι επίκαιρα όσο ποτέ καθώς τα κατακτημένα εδώ και χρόνια δικαιώματα και ο σεβασμός στον Άνθρωπο έχουν δυστυχώς καταπατηθεί, όσο ποτέ άλλοτε, από τους ανθρώπους που κρατούν στα χέρια τους τον πλούτο και την εξουσία.
Διαβάστε το! Πρόκειται για ένα κοινωνικοπολιτικό δράμα στο οποίο πρωταγωνιστούν οι διαχρονικές αλήθειες που αφορούν τον Άνθρωπο, την Οικογένεια, τον Σεβασμό και την Αλληλεγγύη!

Πέμπτη 15 Ιανουαρίου 2015

Η πείνα - Hamsun Knut

        «Η πείνα» του Hamsun Knut είναι ένα δυνατό, ρεαλιστικό και ωμό κείμενο που με έκανε να νιώσω έντονα την κάθε του λέξη. Στις σελίδες του βρίσκουμε έναν ήρωα χωρίς όνομα που βιώνει την πείνα. Το στοιχειό αυτό θερίζει το κορμί του και διαβρώνει το χαρακτήρα και τις πνευματικές του ισορροπίες. Ο ανώνυμος ήρωας μας - η εισαγωγή αναφέρει πως ίσως να είναι ο ίδιος ο H.Knut- είναι ένας άνεργος συγγραφέας που περιπλανιέται στους δρόμους της πόλης Χριστιανίας (σημερινό Όσλο) το έτος 1890, ο οποίος, όποτε η πείνα τον αφήνει, γράφει άρθρα για τοπική εφημερίδα προκειμένου να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του ενοικίου του-όποτε έχει στέγη- και της τροφή του. Τα κείμενα του άλλοτε απορρίπτονται από τον εκδότη άλλοτε δεν φτάνουν καν σ’ αυτόν καθώς ο ήρωας δεν μπορεί να τα ολοκληρώσει λόγο της εξαθλίωσης στην οποία έχει περιέλθει από την πείνα. Η εξυπνάδα, η πονηριά, οι συγκυρίες μα κυρίως η ανάγκη του για τροφή γεννούν στο μυαλό του κάθε λογής τρόπους προκειμένου να αποκτήσει λίγα κέρματα που θα τα χρησιμοποιήσει για να δαμάσει το θηρίο που βρίσκεται στο στομάχι του και που του τρώει σιγά σιγά και ανελέητα τη σάρκα και το πνεύμα του. Πουλά τα λίγα υπάρχοντά του, παραπλανά, εξαπατά….. Όλη αυτή η προσπάθεια τον αλλοιώνει σαν χαρακτήρα, του δημιουργεί ψυχολογικές μεταπτώσεις, τον κάνει να υποβιβάζει τον ίδιο του τον εαυτό, να χάνει την αξιοπιστία και τον αυτοσεβασμό του και να οδηγείται στην παράνοια. άλλες φορές πάλι η περηφάνια του και οι τύψεις που γεννιούνται για κάποιες του ενέργειες αναβλύζουν και κατορθώνουν να υπερνικήσουν την πείνα κάνοντάς τον έτσι να νιώσει και πάλι άνθρωπος με αξίες. Τότε προσπαθεί να διορθώσει τις πρότερες ενέργειες κάτι που τον βοηθά να φέρει στο προσκήνιο ένα κομμάτι του παλιού του εαυτού. Το μόνο θετικό στοιχείο που τον περιτριγυρίζει είναι το φλερτ του με την Υλαγιάλη, όπως την αποκαλεί, αλλά και αυτό εν τέλει συνθλίβεται από την αδηφάγα πείνα……
            Ένα βιβλίο γροθιά στο στομάχι στο οποίο η πείνα και η εξαθλίωση σώματος και ψυχής που την συνοδεύει πρωταγωνιστούν. Η γραφή είναι ρεαλιστική ενώ η δύναμη της πρωτοπρόσωπης αφήγησης είναι τόση που με έκανε να γίνω εγώ ο άνεργος, άστεγος και πεινασμένος μέχρι θανάτου ήρωας του H.Knut. Κάποιες σκηνές ήταν τόσο έντονες που θα μείνουν χαραγμένες στο μυαλό μου για πάντα. Η ακόλουθη είναι μια από αυτές:

Τότε, ξαφνικά, μου έρχεται η ιδέα να κατέβω σε ένα από τα μαγαζιά της αγοράς και να ζητήσω ένα κομμάτι ωμό κρέας. Σηκώνομαι, περνάω απέναντι, φτάνω μέχρι την άκρη της αγοράς και κατεβαίνω τα σκαλιά. Όταν βρέθηκα σχεδόν μπροστά σε ένα χασάπικο, γύρισα και έβαλα τις φωνές προς τις άδειες σκάλες, κουνώντας απειλητικά τη γροθιά μου σαν να μιλούσα σε κάποιο σκυλί εκεί πάνω, και ύστερα απευθύνθηκα στον πρώτο χασάπη που είδα.
«Κάντε μου την χάρη να μου δώσετε ένα κόκαλο για το σκυλί μου!» είπα. «Μόνον ένα κόκαλο, δεν χρειάζεται να έχει τίποτα πάνω· θέλει μόνο να έχει κάτι στο στόμα του να γλείφει.»

Σάββατο 10 Ιανουαρίου 2015

Ματωμένα χώματα - Διδώ Σωτηρίου

Το βιβλίο «Ματωμένα χώματα» της Διδώς Σωτηρίου εκδόθηκε το 1962, θεωρείτε ένα από τα καλύτερα ελληνικά best seller καθώς έχει ξεπεράσει σε αντίτυπα τα 400.000 και έχει μεταφραστεί και κυκλοφορήσει σε πολλές χώρες, ανάμεσα στις οποίες και στην Τουρκία. Είναι ένα βιβλίο που το διαβάζω για δεύτερη φορά - η πρώτη ήταν πριν από οχτώ χρόνια- και η μόνη λέξη που μπορώ να βρω για να το χαρακτηρίσω είναι η λέξη Αριστούργημα!
Χωρίς βαρύγδουπες εκφράσεις αλλά με τρόπο ουσιώδες και ρεαλιστικό η συγγραφέας σκύβοντας, όπως αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου, στις μνήμες των ζωντανών κατορθώνει να αποτυπώσει την Ιστορία των χωμάτων της Μικρασιατικής γης, των χωμάτων που ποτίστηκαν με τον ιδρώτα και το αίμα του ελληνικού πληθυσμού, των χωμάτων που συνδέονται με τις μελανότερες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας....... Μέσα από τις σημειώσεις του Μικρασιάτη, Μανώλη Αξιώτη, του κεντρικού ήρωα και αφηγητή, τις οποίες και παρέδωσε ο ίδιος στην συγγραφέα, παρακολουθούμε στις τέσσερις ενότητες την πορεία ζωής του, η οποία και ξεκινά από τα ειρηνικά χρόνια στο χωριό του, στο Κιρκιντζέ όπου περιγράφεται η ανεμελιά των παιδικών του χρόνων, η αδελφική φιλία του με ένα τουρκόπουλο, τον Σεφκιέτ, καθώς και η ομαλή συμβίωση των Ρωμιών και των Τούρκων (1η ενότητα), περνάει ως την υποχρεωτική θητεία στα Αμελέ Ταμπουρου, όπου η απανθρωπιά και η φρικαλεότητα σοκάρουν (2η ενότητα), κοντοστέκεται στην λήξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και στην έλευση του ελληνικού στρατού το Μάιο του ’19 (3η ενότητα) και καταλήγει έως το Μέτωπο και στην Καταστροφή του ’22 με τον εκτοπισμό του ελληνικού πληθυσμού από τα προαιώνια χώματα (4η ενότητα).
Διαβάζοντάς τις ενότητες τα συναισθήματα μου άλλαζαν όπως και αυτές με τρόπο ραγδαίο. από την ανεμελιά και την ηρεμία του 1ου κεφαλαίου, στην φρίκη και στην απέχθεια για τα ζοφερά μυαλά των βασανιστών του 2ου κεφαλαίου, και από εκεί στην προσωρινή γαλήνη και ανακούφιση της αποβίβασης του ελληνικού στρατού το ‘19 του 3ου κεφαλαίου έως στην αγωνία της Καταστροφής του ’22 στο 4ο και τελευταίο κεφάλαιο. Οι σκηνές στα Αμελέ Ταμπουρού (=τάγματα εργασίας), των πληγωμένων-ακροτηριασμένων φαντάρων στο στρατιωτικό νοσοκομείων καθώς και των σφαγών του '22 σοκάρουν με τον ρεαλισμό τους. 
        Τα «Ματωμένα χώματα» -τι εύστοχος τίτλος! ποιο άλλο επίθετο θα μπορούσε να προσδιορίσει τα μικρασιατικά χώματα από το εν λόγω!- είναι ένα κλασικό βιβλίο στο οποίο λέγονται αλήθειες για την Ιστορία της Μικρασιατικής Εκστρατείας, τους συμμάχους και την ιμπεριαλιστική πολιτική τους, στο βωμό της οποίας χύθηκε τόσο αθώο αίμακαθώς και για τα ολέθρια λάθη των Ελλήνων ηγετών. Όσοι δεν το έχετε κάνει ήδη, διαβάστε το!!
Είναι απ' τα βιβλία που πρέπει να διαβαστούν από ΟΛΟΥΣ!!

Βαθμολογία 5/5 

Βιογραφία Συγγραφέως
Στοιχεία Βιβλίου:
Τίτλος: Ματωμένα χώματα
Συγγραφέας: Διδώ Σωτηρίου
Εκδ.: Κέδρος
Ημερ.Εκδ.: 1962
Σελ.: 340


Δήμητρα Κωλέτη


******

αποσπάσματα για την Καταστροφή (σελ. 311-14, 340):


-Φωτιά!
-Φωτιά !
-Βάλαν φωτιά στη Σμύρνη!
         Πεταχτήκαμε ορθοί. Κοκκινόμαυρες φλόγες τινάζονταν στον ουρανό, χοροπηδηχτές.
-Είναι κατά την Αρμενογειτονιά.
- Κατά κει φαίνεται νά 'ναι.
- Πάλι οι Αρμεναίοι θα τα πλερώσουνε!
-Αποκλείεται να κάψουνε ολόκληρη τη Σμύρνη. Ποιό συμφέρον έχουνε; Αφού έγινε πια δική τους... 
 Ποιο συμφέρον είχαμε μεις που καίγαμε τα τουρκοχώρια στην υποχώρηση;
      Η φωτιά απλωνόταν παντού. Ντουμάνιασε ο ουρανός. Μαύρα σύγνεφα ανηφορίζανε και μπερδευότανε το 'να με τ' άλλο. Κόσμος, εκατοντάδες χιλιάδες κόσμος, τρελός από φόβο, αρχίνησε νά τρέχει απ' όλα τα στενοσόκακα και τούς βερχανέδες και να ξεχύνεται στην παραλία σαν μαύρο ποτάμι.
-Σφαγή ! Σφαγή !
-Παναγιά, βοήθα!
-Προφτάστε.
- Σώστε μας!

Δευτέρα 5 Ιανουαρίου 2015

Ζωές του φθινοπώρου - Θοδωρής Παπαθεοδώρου

        Μετά την τετραλογία Οι κόρες της λησμονιάς, την οποία και θεωρώ ένα λογοτεχνικό αριστούργημα, το «Ζωές του φθινοπώρου», που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο από τις εκδόσεις Ψυχογιός, είναι το επόμενο βιβλίο του κυρίου Θοδωρή Παπαθεοδώρου που διαβάζω και που απόλαυσα πραγματικά καθώς η υπόθεση, η ατμόσφαιρά, η γραφή και οι χαρακτήρες με κέρδισαν από την πρώτη κιόλας σελίδα του, καθηλώνοντάς με έτσι στην ανάγνωσή του. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό βιβλίο, στο οποίο ο αναγνώστης τυλίγεται από το αίσθημα της νοσταλγίας μιας και η αναδρομική αφήγηση του ετοιμοθάνατου Πολυχρόνη μάς γυρίζει σε μια άλλη ξεχασμένη εποχή, σε μια εποχή που, αν και οι δυσκολίες στο βιοποριστικό κομμάτι δεν λείπουν, η γειτονιά παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο και οι σχέσεις που αναπτύσσονται σ’ αυτήν είναι πιο ανθρώπινες και ουσιώδεις. 
         Μπορώ να πω ότι μου θύμισε «Το 10» του Καραγάτση –και αυτό φυσικά δεν το λέω ως μομφή- καθώς, ενώ οι σελίδες όλο και προχωρούν, πολλά και διαφορετικά πρόσωπα, τα οποία κουβαλούν τις δικές τους πονεμένες ιστορίες, περνούν από μπροστά μας συνθέτοντας έτσι μια καθηλωτική, ατμοσφαιρική και έντονη υπόθεση. Η Φρόσω, ο Βλάσης, ο Λουκάς, ο Κόμης, ο Στρατηγός, η Αργυρώ, η Άννα, ο Σπύρος και ο Αλέκος, μερικά από όλα αυτά τα πρόσωπα που συναντούμε, έχουν ως κοινό σημείο αναφοράς το κτίριο Δουρούτη. Όπως στο 10 έτσι και εδώ το κτίριο θα στεγάσει την φτώχεια, την ανέχεια, την ηθική και την ανηθικότητα, τον φόβο που φέρουν οι πολιτικές αναταραχές του 1966, τον έρωτα και την ανιδιοτελή αγάπη. 
          Οι ήρωες του είναι οικείοι και απτοί, άνθρωποι της διπλανής πόρτας μερικοί ενώ κάποιοι άλλοι παρακμιακοί, η ροή γρήγορη ενώ το κόψιμο των κεφαλαίων τέτοιο που να γεννά το ενδιαφέρον του αναγνώστη για την συνέχεια. Η υπόθεση δεν δίνετε έτσι εύκολα, μας βάζει να σκεφτούμε πολλά ενδεχόμενα για την εξέλιξη της. Η πένα του με γέμισε με νοσταλγία, συγκίνηση και αγωνία.
             Οι «Ζωές του φθινοπώρου» δεν είναι ένα απλό μυθιστόρημα αλλά ένα κοινωνικό γράφημα στο οποίο ο αναγνώστης περπατά στην μετεμφυλιακή Ελλάδα και γίνετε επιτυχώς κοινωνός των συνθηκών που επικρατούσαν σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο την δεκαετία του ’60 και συγκεκριμένα το έτος ’66, ένα χρόνο δηλαδή πριν την επιβολή της Χούντας των Συνταγματαρχών, ένα χρόνο πριν το φθινόπωρο δώσει την θέση του στον ζοφερό χειμώνα του 1967-74.
Διαβάστε το…..! Σας το συστήνω ανεπιφύλακτα! 
Πολλά συγχαρητήρια στον συγγραφέα! Εύχομαι να είναι καλοτάξιδες οι «Ζωές του φθινοπώρου»!

Θα περιμένω με ανυπομονησία το δεύτερο και τελευταίο μέρος που θα κυκλοφορήσει το 2015 από τις εκδόσεις Ψυχογιός, όπως και προαναγγέλλει ο συγγραφέας στο τέλος του βιβλίου, με τίτλο «Ζωές του ανέμου»

Λίγα λόγια για την υπόθεση: