Η αγαπημένη μου συνήθεια ως αναγνώστρια είναι, όταν πιάνω ένα βιβλίο στα χέρια μου, να ανακαλύπτω, όσο πιο γρήγορα γίνεται, τη σχέση- σύνδεση του τίτλου με το κείμενο. Έχω παρατηρήσει πως κάποια λέξη, φράση ή και συμπέρασμα που υπάρχει μέσα στο κείμενο χρησιμοποιείται συνήθως από τον συγγραφέα και ως τίτλος του βιβλίου του.
Βλέποντας λοιπόν τον πρωτότυπο, ομολογουμένως, τίτλο του νέου μυθιστορήματος του αγαπημένου συγγραφέα Γιάννη Καλπούζου, «Ἐρᾶν -Βυζαντινά αμαρτήματα», η περιέργεια μου για την επιλογή του ήταν, όπως καταλαβαίνετε!, πολύ μεγάλη. Ολοκληρώνοντας την ανάγνωση διαπίστωσα, με έκπληξη, πως καμία λέξη, φράση ή συμπέρασμα δεν έπαιξε, όπως περίμενα, τον συνδετικό κρίκο τίτλου-κειμένου καθώς ο τίτλος τελικά αποδείχθηκε πως περιέκλειε έντεχνα τους δύο βασικούς άξονες στους οποίους κινήθηκε η αφήγηση.
«Ἐρᾶν -Βυζαντινά αμαρτήματα»
Ἐρᾶν: να ερωτεύεσαι, να αγαπάς. το απαρέμφατο του ρήματος εράω-ῶ χρησιμοποιείται από τον συγγραφέα για να υποδηλώσει πως στο νέο του πόνημα καταπιάνεται με μια ιστορία αγάπης ενώ ο υπότιτλος «Βυζαντινά αμαρτήματα» για να προσδιοριστεί η χρονική εποχή στην οποία την τοποθετεί με την πρωτεύουσα του Βυζαντίου, την Κωνσταντινούπολη, την Εικονομαχία, τις ίντριγκες και τις κοινονικοπολιτικές αμαρτίες της να πλάθουν τους ήρωες και να τους οδηγούν στη στράτα της πολυκύμαντης ζωής τους.
Η αφήγηση ξεκινά με μια πολύ έντονη σκηνή που εκτός από το να μας προκαλέσει πολλά συναισθήματα, μας προσδιορίζει και την χρονική περίοδο στην οποία τοποθετείται η μυθοπλασία καθώς η Βυζαντινή Αυτοκρατορία καλύπτει Ιστορία από τον 4ο μ.Χ αιώνα έως και τον 15ο με την Άλωση της Πόλης. Στην εν λόγω λοιπόν σκηνή βρισκόμαστε στο 766μ.Χ, ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Ε’ ακολουθεί την πολιτική του πατέρα του Λέων του Γ’, ο οποίος στράφηκε κατά των εικόνων και του μοναχισμού. Η Λυγινή και ο Υάκινθος, οι δύο εκ των τριών ηρώων, διώκονται όντας μοναχοί. Λοιδορούνται, χλευάζονται και διαπομπεύονται μαζί με άλλους μοναχούς ως ξυλολάτρες ενώ συγχρόνως αποτελούν θέαμα για τους θεατές του Ιπποδρόμου που βρίσκονται στις ασφυκτικά γεμάτες κερκίδες του. Στο τέλος του ‘’θεάματος’’ οι δύο ήρωες βρίσκονται με έναν ανορθόδοξο τρόπο παντρεμένοι. Οι ζωές τους αλλάζουν άρδην. «Και τώρα τι;» αναρωτιέται ο Υάκινθος που η μέχρι πρότινος ζωή του συνδεόταν με τον μοναχισμό και μόνο και που ξαφνικά βρέθηκε παντρεμένος με την άγνωστη Λυγινή, την Λυγινή που όπως αναφωνεί: «... Λαχταρώ να ζήσω». Λαχταρά να γευτεί τον έρωτα.
Το ιδιόμορφο ζευγάρι θα περάσει δύσκολα. Μόνοι, μακριά από τα μοναστήρια, χωρίς πόρους και στήριξη.
Λίγους μήνες μετά οι συνθήκες θα τους οδηγήσουν στην Αθήνα, στην πόλη που η Λυγινή θα συναντήσει «εκ του οράν το εράν», στο πρόσωπο του Ροδανού, του τρίτου κεντρικού ήρωα της ιστορίας μας.
Ο Ροδανός και η Λυγινή θα γευτούν τον έρωτα και την αγάπη. Η Λυγινή θα τον λατρέψει και θα κάνει τα πάντα για να είναι μαζί του. Ο Ροδανός όμως κουβαλά μυστικά και αμαρτήματα...
Δίπλα τους κι όχι πίσω τους, αφού και οι δευτεραγωνιστές παίζουν σπουδαίο ρόλο στην εξέλιξη της μυθοπλασίας, θα κινηθούν ο μοχθηρός Ερμάς, η θεατρίνα Γοργονία, ο δούλος Κιτίν -απ’ τους αγαπημένους μου ήρωες!- που μαζί με τον Ροδανό παίζει ένα φιλοσοφικό πινγκ πονγκ που άγγιξε την σκέψη και τη ψυχή μου: «Όταν λες πως είμαι γεννήτορας να μη ξεχνάς πως είσαι και γέννημα. Κτίζεσαι και σε κτίζουν. Βυζαίνεις το γάλα της μάνας σου και τον ιδρώτα του πατέρα σου και μαζί τα κουβαλήματα του μυαλού τους και όσα ονομάζονται πάθη, καημοί, ονείρατα, συμπεριφορά, χαρακτήρας και αντίληψη για ό,τι συμβαίνει και υπάρχει. Παραπλεύρως ζώνεται ο αδερφός, η αδερφή, ο πάππος, η βάβω, ...οι φίλοι, ...ο βασιλιάς και ο στρατιώτης και καθείς που διασταυρώνεται με τη ζωή σου. Κι όλοι, ποτισμένοι από τους νόμους της πολιτείας και της θρησκείας, μεταφέρουν στο δισάκι τους σπόρους γενιών και γενιών πρωτύτερων. Τούτοι βλασταίνουν επάνω σου χωρίς να σε ρωτούν και δίχως πάντα να το υποψιάζεσαι. Κι όταν θαρρείς πως κοσκινίζεις τους σπόρους, τον καλό και τον κακό, συνήθως λησμονείς ότι το κόσκινο δε το έφτιαξες μονάχος σου.
... Χορεύεις καταπώς διδάχθηκες τον χορό κι ας προσθέτεις δικά σου πατήματα. Σε μπολιάζουν κι όσοι δεν τους θωρείς. Υψώνονται σαν ένα δίχτυ στη στράτα σου οι κοινές αλήθειες ή τα ψέματα, τι είναι σωστό ή λάθος, τι σπουδαίο και φθηνό, τι ιερό και τι ανίερο, ... τι συνιστά τιμή και τι ατιμία, ο δρόμος για την ευτυχία και τη δυστυχία, το αδράχτι των ηθών, τα φτερά ή το κλώβιο της ελευθερίας και κάθετι που υφαίνει τη συλλογική μνήμη. Και σ’ αυτό το δίχτυ πιάνεται η ψυχή κι ο λογισμός.
Η εικόνα σου, όπως την αντικρίζεις, αποτελεί κέντημα και ψηφιδωτό για το οποίο εργάστηκαν και συνεχίζονται να εργάζονται αμέτρητες υφάντρες και μαστόροι, ικανοί και ανίκανοι. Η εικόνα σου, ... προσκυνά στα εικονίσματα του ναού ολάκερης της πλάσης. Ονειρεύεσαι κοιτάζοντας μες στον καθρέφτη των ονείρων του κόσμου».
«Κι ότι τα νογώ, τι με ωφελεί;»
«Να βγάλεις συμπέρασμα».
«Ήτοι;»
«Για όσο ονειρεύεσαι κοιτώντας μες στο καθρέφτη των ονείρων του κόσμου, θα είσαι καταδικασμένος. Άμα θέλεις να ελευθερωθείς , σπάσε τον...»(σελ. 440-1) καθώς και τόσα άλλα πρόσωπα που μας βοηθούν να μεταφερθούμε νοερά στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα του 8ου αιώνα, να συναντήσουμε και να βιώσουμε άγνωστες συνήθειες μιας τόσο περασμένης εποχής.
Γύρω από όλα αυτά τα πρόσωπα και τον συναισθηματικό τους κόσμο βρίσκεται και η αναζήτηση του Ιερού Στιχάριου, μια αναζήτηση που φέρνει πολλές ανατροπές, μέσα στο κείμενο, κάτι που το κάνει άκρος ενδιαφέρον.
Το «Ἐρᾶν -Βυζαντινά αμαρτήματα» είναι ένα λογοτεχνικό αριστούργημα! Ο Γιάννης Καλπούζος στις σελίδες του υφαίνει μια ιστορία αγάπης γεμάτη με στοχασμούς και μηνύματα, με ήρωες ταιριαστούς, κι όχι παραφωνία, στο χρονικό πλαίσιο στο οποίο αυτοί δρουν. Έχοντας για καλέμι την πένα του, λαξεύει τόπους και εποχές που έχουν μείνει εγκλωβισμένες στο μακρινό παρελθόν και μας τις χαρίζει με γενναιοδωρία μέσα από την πολυεπίπεδη ιστορία του νέο του μυθιστορήματος. Συνθήκες, ήθη, έθιμα, μυρωδιές καθώς και μακρινά επαγγέλματα κατορθώνουν με την βοήθεια της γλαφυρής γλώσσας και των λυρικών λέξεων που ο συγγραφέας χρησιμοποιεί να πάρουν σχήμα μπρος στα μάτια του αναγνώστη, να τον ταξιδέψουν στην εποχή και να τον κάνουν να αισθανθεί την ατμόσφαιρα που αυτή αποπνέει.
Διαβάστε το Ἐρᾶν! Πρόκειται για ένα ηθογραφικό, ερωτικό και ιστορικό κείμενο! Πρόκειται για Γιάννη Καλπούζο!
Συγχαρητήρια στο συγγραφέα!
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΑΣ !
Βαθμολογία 5/5
Στοιχεία Βιβλίου:
Τίτλος: Ερᾶν-Βυζαντινά αμαρτήματα
Συγγραφέας: Γιάννης Καλπούζος
Εκδ.: Ψυχογιός
Ημερ.Εκδ.: 19 Μαρτίου 2020
Σελ.: 608
Δήμητρα Κωλέτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου