Στο Οι νεκροί περιμένουν της Διδώς Σωτηρίου η Αλίκη Μαγη, η κεντρική ηρωίδα, μας διηγείται σε α' πρόσωπο τη ζωή της ίδιας και της οικογένειάς της πριν και μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Το μεγαλείο της Σμύρνης, η πτώση και η τραγωδία της πάλαι ποτέ κοσμοπολίτικης πόλης ζωντανεύει με τρόπο μεταδοτικό και αριστοτεχνικό από την σπουδαία λογοτέχνη Διδώ Σωτηρίου.
Είναι το πρώτο της βιβλίο, γραμμένο το 1959, με αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία και δομημένο με τρόπο που να τονίζεται η συμφορά και οι κοσμογονικές αλλαγές που έφερε στη ζωή των Μικρασιατών η Καταστροφή. Χωρισμένο λοιπόν σε δύο μέρη, με το πρώτο να φιλοξενεί την ιστορία της οικογένειας Μάγη στη πατρογονική εστία της Μικράς Ασίας, στο Αϊδίνιο αρχικά και έπειτα στη Σμύρνη σε τόπους δηλαδή που ο πατέρας της οικογένειας δημιουργεί τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο και με το δεύτερο να την ακολουθούμε στον Πειραιά και τις προσφυγικές συνοικίες.
Η Αλίκη ζει ανέμελα στο Αϊδίνιο με τον πατέρα να προσφέρει μια καλή ζωή στην οικογένειά του καθώς το εργοστάσιο σαπουνιού απέδιδε καρπούς. Λίγο καιρό μετά η οικογένεια για επαγγελματικούς λόγους θα μετακομίσει στη Σμύρνη, θα νιώσει την κοσμοπολίτικη αύρα της ενώ το Μάη του 1919 θα υποδεχθεί τον ελληνικό στρατό αγνοώντας τα μελλούμενα. Το Αϊδίνιο απελευθερώνεται μέχρι που ο τούρκικος στρατός οργανώνεται και το ανακαταλαμβάνει. Οι θηριωδίες στις οποίες επιδίδονται σοκάρουν με τους συγγενείς και τους συγχωριανούς τους να συμπληρώνουν το μωσαϊκό της αφήγησης ζωντανεύοντας γεγονότα και πρόσωπα.
Η οικονομική κατάσταση της οικογένειας Μάγη θα αλλάξει και η φροντίδα της Αλίκης περνά στη θεία Ερμιόνη, την αδερφή του πατέρα της, και στον σύζυγό της. Ο θείος Γιάγκος διορατικός στέλνει τα γυναικόπαιδα στον Πειραιά πριν οι τσέτες μπουν στη Σμύρνη και έτσι η Αλίκη δεν βλέπει τις θηριωδίες και την βεβήλωση της αγαπημένης πόλης. Βλέπει όμως τα αποτελέσματα της Καταστροφής:
Βαπόρια φτάναν το έναν πίσω από τ' άλλο και ξεφόρτωναν κόσμο, έναν κόσμο ξεκουρντισμένον, αλλόκοτο, άρρωστο, συφοριασμένο, λες κι έβγαινε από φρενοκομεία, από νοσοκομεία, από νεκροταφεία. Έπηξαν οι δρόμοι, το λιμάνι, οι εκκλησίες, τα σχολεία, οι δημόσιοι χώροι. Στα πεζοδρόμια γεννιόνταν παιδιά και πέθαιναν γέροι.
Ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι βρεθήκανε ξαφνικά έξω από την προγονική τους γη. Παράτησαν σκοτωμένα παιδιά και γονιούς άταφους... Και βάλθηκαν να τρέχουν, να φεύγουν κυνηγημένοι απ' το τούρκικο μαχαίρι και τη φωτιά του πολέμου. Έρχεται μια τραγική στιγμή στη ζωή του ανθρώπου που το θεωρεί τύχη να μπορέσει να παρατήσει το έχει του, την πατρίδα του, το παρελθόν του και να φύγει, να φύγει λαχανιασμένος αποζητώντας αλλού τη σιγουριά.
Ενάμισι εκατομμύριο αγωνίες και οικονομικά προβλήματα ξεμπάρκαραν στο φλούδι της Ελλάδας, με μια θλιβερή ταμπέλα κρεμασμένη στο στήθος: ¨Πρόσφυγας!"
...Τα μάτια τους ήταν κόκκινα από το αιμάτινο ποτάμι της κόλασης που διάβηκαν. Και σαν πάτησαν σε στέρεο έδαφος, μετρήθηκαν να δουν πόσοι φτάσανε και πόσοι λείπουν. Και οι ζωντανοί δε το πιστεύανε, μόνο άπλωναν τα χέρια τους στο κορμί τους και το ψάχνανε, για να βεβαιωθούνε πως δεν ήταν βρικόλακες. Και ψάχναν και για την ψυχή τους... Μ' αυτή ήταν άφαντη. (σελ.159-160)
Η προσφυγιά, οι δύσκολες συνθήκες της, η ανέχεια μα και η περηφάνια βρίσκουν θέση στο δεύτερο και τελευταίο μέρος του μυθιστορήματος με Τους νεκρούς να περιμένουν αξίες πανανθρώπινες: δικαιοσύνη, ειρήνη, δημοκρατία, να νικήσουν τα σκοτάδια των εκάστοτε εποχών.
Διαβάστε το! Θα σας συνεπάρει η ιστορία, θα σας συγκινήσει ο λυρικός τόνος της συγγραφέως!
Βαθμολογία 5/5
Στοιχεία Βιβλίου:
Τίτλος: Οι νεκροί περιμένουν
Συγγραφέας: Διδώ Σωτηρίου
Εκδ.: Κέδρος
Ημερ.Εκδ.: 1959
Σελ.: 250
Δήμητρα Κωλέτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου