Η αγαπημένη συγγραφέας Πασχαλία Τραυλού απαντά στο ερωτηματολόγιο των ΒιβλιοΑναφορών και, μέσα από τις περιληπτικές απαντήσεις της, μας παρουσιάζει, μεταξύ άλλων, το «Φιλί στα μάτια», το νέο της βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ.
Την ευχαριστώ θερμά που ξέκλεψε κάποιες στιγμές από τον πολύτιμο χρόνο της, ώστε να πραγματοποιηθεί η παρούσα συνέντευξη, η οποία φυσικά για το blog και για εμένα προσωπικά είναι μέγιστη τιμή!
Διαβάστε λοιπόν την συνέντευξη κι ελάτε λίγο πιο κοντά στο έργο και στην προσωπικότητα της συγγραφέως Πασχαλίας Τραυλού!
1. Από τις 10 Μαΐου το νέο σας βιβλίο, το «Φιλί στα μάτια» απέκτησε μια θέση στις προθήκες των βιβλιοπωλείων! Αφού σας ευχηθώ να είναι καλοτάξιδο, θα σας ζητήσω να μας το παρουσιάσετε με τον δικό σας μοναδικό τρόπο.
Το «Φιλί στα μάτια» είναι ένα βιβλίο που απέχει πολύ από μια απλή ερωτική ιστορία. Το ερωτικό στοιχείο δρα προσχηματικά ώστε να διαμορφωθούν οι συγγραφικές συνθήκες για να θιγούν κοινωνικά και ψυχολογικά φαινόμενα όπως η άσκηση βία στις γυναίκες και οι πολλαπλές εκφάνσεις αυτής. Ενώ οι δύο κεντρικοί ήρωες, η Μάχη και ο Άλκης βιώνουν την παραφορά της ερωτικής έλξης, μια ένοχη σιωπή αποτελεί την αιτία για την οποία η αγάπη τους παραμένει ανεκπλήρωτη και η εγκληματική δράση κάποιων ανθρώπων (Ζωζώ, Ζαννής, Ζιζί) παραμένει ατιμώρητη για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τρία μυστικά παγιδεύουν για χρόνια μια πλειάδα ανθρώπων σε διλήμματα και ενοχές τα οποία, όταν αποκαλύπτονται, οδηγούν κάποιους στην κάθαρση, κάποιους στην απόγνωση και την αναζήτηση διεξόδου μέσω της τέχνης και κάποιους στην απόφαση να πάρουν το νόμο στα χέρια τους. Το βιβλίο εκτυλίσσεται σε δύο ενότητες, από το 1922 έως σήμερα και η δράση του λαμβάνει χώρα στην Άνδρο, την Αθήνα και τη Γαλλία.
2. Ποιο ήταν το πρώτο ερέθισμα που έπλασε στο μυαλό σας την υπόθεση του νέου σας βιβλίου;
Θεωρώ ιδιαίτερης σημασiας για τη ζωή μου και την συγγραφική μου ταυτότητα το θέμα των μεταπτυχιακών σπουδών μου πάνω σε ζητήματα φύλου και την επαφή μου με μια εμπνευσμένη καθηγήτρια του πανεπιστημίου Αιγαίου την κ. Μαρία Γκασούκα. Από το 2013 που ολοκλήρωσα αυτές τις σπουδές ήμουν βέβαιη πως υπήρχε «εγκλωβισμένο» μέσα μου το θέμα που εξελίχτηκε στο Φιλί στα μάτια.
3. Ποιος από τους ήρωες του νέου σας βιβλίου είναι ο αγαπημένος σας; Ποιος σας ταλαιπώρησε να τον αποτυπώσετε στο χαρτί;
Όσο ασχολούμαι με τη γραφή τόσο διαπιστώνω ότι οι «κακοί» ήρωες με γοητεύουν περισσότερο όπως και εκείνοι που παρουσιάζουν έντονες συναισθηματικές αποχρώσεις και δεν είναι απόλυτα καλοί ή κακοί. Στο συγκεκριμένο βιβλίο αγαπώ ιδιαίτερα τη Σμυρνια μου Μαριγώ της οποίας η σιωπή έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής μου, την γριά αλλά τσαούσα και δυναμική Ιουλία, συνταξιούχο δασκάλα και ακτιβίστρια και τον Ιβάν, την πιο ανατρεπτική προσωπκότητα του βιβλίου που αποδεικνύει πώς ένας άνθρωπος αν το θελήσει μπορεί να βγει απ’ τα προσωπικά του σκότη.
4. Διαβάζοντας ένα βιβλίο ψάχνω πάντα κάτω από τις λέξεις τα μηνύματα που ίσως θέλει ο συγγραφέας να μεταφέρει στους αναγνώστες του. Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας ένα μήνυμα που η ιστορία των ηρώων σας και οι ίδιοι σας οι ήρωες θέλουν οπωσδήποτε εμείς οι αναγνώστες να το ''παραλάβουμε'';
Η ενοχή της σιωπής και τα αντίτιμα που καταβάλει ο άνθρωπος όταν στέκεται αδύναμος μπροστά στην αλήθεια, είναι το απόσταγμα του βιβλίου. Παράλληλα όμως, το βιβλίο επιτρέπει στον αναγνώστη να αναλογιστεί κάθε μορφής βίας που υπομένει η γυναίκα όχι μόνο σε προγενέστερες ιστορικοκοινωνικές συνθήκες αλλά ακόμη και σήμερα που συνεχίζει να αποτελεί δυστυχώς συχνά προϊόν εμπορικής συναλλαγής.
5. Πείτε μας τα συναισθήματα ή τις σκέψεις που σας συντρόφευαν την στιγμή που γράφατε την λέξη Τέλος στο Φιλί στα μάτια!
Η λέξη τέλος στο συγκεκριμένο βιβλίο είναι ταυτόσημη με την κάθαρση των ηρώων και τη δική μου. Δεδομένου ότι θεώρησα πως έκλεισα με τον ενδεδειγμένο λογοτεχνικά τρόπο όλοι οι κύκλοι, αισθάνθηκα μεγάλη ανακούφιση. Είναι μάλιστα η πρώτη φορά που το τέλος ενός βιβλίου δεν μου προκάλεσε τη συνήθη «επιλόχειο» κατάθλιψη, αλλά με έκανε να αισθανθώ αισιόδοξη και δυνατή.
6. Ποια επίθετα θα χρησιμοποιούσατε για να προσδιορίσετε το νέο βιβλίο σας;
Γρήγορο, νευρώδες, κινηματογραφικό, μεστό νοημάτων, περιγραφικό και λυρικό με μέτρο.
7. Ποιος διαβάζει για πρώτη φορά το βιβλίο σας ή κάποιες από τις πρώτες σελίδες του από το οικείο περιβάλλον σας; Δέχεστε την όποια κριτική του και επηρεασμένη από αυτή σπεύδετε να διορθώσετε τις όποιες παρατηρήσεις του -αν φυσικά υπάρχουν!- ή είστε ‘’αμετακίνητη’’ σε ότι έχετε γράψει;
Διαφέρουν τα πρόσωπα κάθε φορά. Άλλοτε είναι ο αρμόδιος συνεργάτης του εκδοτικού οίκου με τον οποίο αντίστοιχα συνεργάζομαι, άλλοτε κάποιος φίλος, άλλοτε ο γιος μου. Κάθε φορά η δημιουργική διαδικασία και οι ανάγκες διαφέρουν. Αμετακίνητη δεν είμαι ποτέ γιατί κάθε φορά που διαβάζω το βιβλίο μου νιώθω και εγώ η ίδια την ανάγκη να «πειράζω» πράγματα. Φιλτράρω όμως πάντα τις παρατηρήσεις και δεν σπεύδω σε καμία περίπτωση να αλλάξω κάτι αν πρώτα δεν με καλύπτει η επιχειρηματολογία της όποιας αλλαγης.
8. Πότε ήρθε η συγγραφή στην ζωή της Πασχαλίας Τραυλού; Ποια ανάγκη τής ικανοποιεί;
Στο Φιλί στα μάτια η ηρωίδα μου Μάχη Βασταρδή αναφέρει σε ένα σημείο: Η τέχνη παίζει τον ρόλο του ψυχαναλυτή δίχως να απαιτεί κάποια αμοιβή, παρά μονάχα το αντίτιμο λίγου χρόνου… Χρόνια ολόκληρα αντέχω τα τραύματά μου χάρη σε αυτήν, αφού η τέχνη πάντα τρεφόταν με τραύματα και εγώ έχω πάμπολλα να της προσφέρω. Γιατί η τέχνη δεν έχει καμία σχέση με βραβεία, γυαλιστερά εξώφυλλα και συνεντεύξεις… Χάρη στην τέχνη μπορείτε να ζήσετε ό,τι κι αν λαχταρήσετε και να φυγαδευτείτε σε έναν κόσμο πιο υποφερτό.
Όπως είναι προφανές η συγγραφή για μένα είναι τρόπος και στάση ζωής.
9. Εσείς κατευθύνετε τους ήρωες ή οι ήρωες σας από ένα σημείο και μετά αυτομολούν και κατευθύνουν το χέρι σας κατά την διάρκεια της συγγραφής;
Όλα μπορούν να συμβούν. Η συγγραφική δημιουργία είναι μια πολύ δυναμική διαδικασία. Εξαρτάται κάθε φορά η οπτική γωνία υπό την οποία θέλεις να τη δεις. Άλλοτε δίνεις προβάδισμα στη σμίλευση των χαρακτήρων και έπειτα αυτοί διαμορφώνουν την ιστορία τους με την ψυχοσυναισθηματική δυναμική που διαθέτουν, αφού ο συγγραφέας καλείται να φανταστεί πώς θα ενεργούσαν στις δοκιμασίες που μυθιστορηματικά τους στήνει και άλλοτε υπάρχει η ιστορία εξαρχής και εντάσσεις έπειτα τους κατάλληλους χαρακτήρες για να την υπηρετήσουν. Προσωπικά μου φαντάζει πιο ενδαφερουσα η πρώτη διαδικασία.
10. Μέσα στο γραπτό σας βάζετε αυτοβιογραφικά στοιχεία; Και όταν λέω αυτοβιογραφικά στοιχεία δεν εννοώ απαραίτητα προσωπικά γεγονότα αλλά μυρωδιές, εικόνες, συναισθήματα.
Η απάντηση είναι αυτονόητη στην ερώτησή σας. Οι εμπειρίες, τα βιώματα, τα διαβάσματα, οι ιδέες και κατ’ επέκταση οι αισθήσεις και τα αισθήματα, οι προβληματισμοί και τα συναισθήματα είναι η πρώτη ύλη και συνάμα τα ερεθίσματα κάθε τέχνης. Πολλές φορές μιλώ μέσα απ’ το στόμα των ηρώων μου ή δημιουργώ ήρωες σκόπιμα για να μου κάνουν αντίλογο, σαν να παιζω μια παρτίδα σκάκι απ’ την οποία ο νικητής θα μεταφέρει στην ουσία το μήνυμα της ιδέας που υιοθετώ. Η τέχνη είναι ένα απ’ τα μυστήρια που αναδεικνύουν τη γοητεία της ανθρώπινης φύσης.
11. Αλήθεια, οι ήρωες όλων αυτών των μυθιστορημάτων σας, με τους χαρακτήρες και την ιστορία τους, πού πάνε μετά το τέλος της συγγραφής; Υπάρχουν σε ένα μέρος του μυαλού σας και ζουν ή ‘’εγκλωβίζονται’’ αιώνια στο χαρτί αφήνοντάς τους εκεί;
Στο βιβλίο μου Γυάλινος χρόνος υπάρχει ένα διήγημα στο οποίο γίνεται μια μεταφυσική συνάντηση ενός συγγραφέα με όλους τους ήρωες που έχει δημιουργήσει. Αυτή τη συνάντηση στις στιγμές της χαλάρωσης και περισυλλογής τη βιώνω συχνά. Είναι όλοι τους δικοί μου άνθρωποι και στο μυαλό μου εξελίσσονται συν τω χρόνω. Πρόσφατα μάλιστα ξαναντάμωσα με τον Καρλ Λουντβιχ από τα Ρόδα της σιωπής, καθώς «ανακαίνισα» με τη σύγχρονη εμπειρία και οπτική μου το βιβλίο το οποίο θα επανεκδοθεί από τις εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ, και διαπίστωσα πόσο δυναμική είναι η συγγραφική διαδικασία καθώς δεν τελειώνει ούτε με την έκδοση της τελικής μορφής ενός βιβλίου μια δεδομένη στιγμή.
12. Για σας ποια στοιχεία σε ένα βιβλίο σας κάνουν να το χαρακτηρίσετε τελικά ως Λογοτεχνία;
Η λογοτεχνία καταρχην δεν διδάσκει αλλά παιδαγωγεί και εμπνέει όπως εμπνέεται. Ως μορφή τέχνης χρησιμοποιεί ως ύλη τα απτά δεδομένα των αισθήσεων μετουσιώνοντάς τα σε συναισθήματα. Λογοτεχνία σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει περιγραφή συναισθημάτων αλλά κατάδειξη συναισθημάτων και σκέψεων. Λογοτεχνία ας πούμε δεν είναι όταν αναφέρουμε ότι ο ήρωας ένιωσε στενοχωρημένος. Είναι όμως λογοτεχνία όταν πούμε ότι για ώρες έμεινε ακίνητος στην καρέκλα του κοιτώντας την ομίχλη στον ορίζοντα.
13. Στον καιρό της Κρίσης η Λογοτεχνία και η ανάγνωσή της τι μπορεί να δώσει στον μέσο πολίτη;
Σήμερα η λογοτεχνία με όλα της τα πρόσωπα και με όλα της τα προφίλ είναι πολύτιμη. Μπορεί να προσφέρει δε πολλά περισσότερα πέρα από τη διαχρονική συμβολή της στην ψυχοσυναισθηματική καλλιέργεια του ανθρώπου. Μπορεί να τον ξεκουράσει, να τον ψυχαγωγήσει, να τον αποφορτίσει, να τον νουθετήσει, να τον αφυπνίσει. Ποιος άλλος θα μπορούσε να του προσφέρει τόσα πολλά σήμερα που η ένδεια πνευματικών ανθρώπων και ευμπνευσμένων ηγετών είναι καταφανής;
14. Διαβάζετε από μικρή; Αν θέλετε πείτε μας τον τίτλο του βιβλίου που σας είχε κάνει εντύπωση όταν ήσασταν ακόμα μαθήτρια.
Εννοείται πως διάβαζα από μικρή. Η λατρεια για το διάβασμα και το γράψιμο είναι κάτι που καλλιεργείται σε μεγάλο βαθμό κατά την παιδική ηλικία και παίζει ρόλο το περιβάλλον. Είχα ιδιαίτερα λατρέψει τα βιβλία του Ιουλίου Βερν (Το ταξίδι στο κέντρο της γης ήταν το αγαπημένο μου) καθώς και τις Μικρές Κυρίες της Λουίζα Μέι Άλκοτ.
15) Υπάρχει κάποιο βιβλίο σύγχρονου συγγραφέα που διαβάσατε και θα θέλατε να το είχατε γράψει εσείς;
Πράγματι! Θα ήθελα πολύ να είχα γράψει το 1Q84 του Μουρακάμι. Ηταν ιδιαίτερα πρωτότυπο και εμπνευσμένο.
16. Ο αγαπημένος σας σύγχρονος συγγραφέας; Και κλασσικός;
Γιάννης Ξανθούλης μακράν από τους σύγχρονους και Καζαντζάκης μακράν από τους κλασικούς επίσης!
17. Προτείνετε μας ένα βιβλίο!
Μόλις τελείωσα την Τέχνη της Πειθούς του Μάρκου Τύλλιου Κικέρωνα, σε επιμέλεια και μετάφραση James M. May από τις εκδόσεις Διόπτρα, και διαβάζω τη Νεκρή και άλλες Ιστορίες του Guy de Maupassant από τις εκδόσεις Ars Nocturna. Και τα δύο υπέροχα!
18. Στο ερωτηματολόγιο μου σχεδόν πάντα ρωτώ τους συγγραφείς για τα επόμενα συγγραφικά τους βήματα. Με εσάς όμως δεν θα κάνω το ίδιο, μιας και οι ήρωες του νέου σας πονήματος φαντάζομαι πως κατακλύζουν ακόμη την σκέψη σας. Θα αρκεστώ λοιπόν στο εξής ερώτημα: Πείτε μας ένα θέμα που θα θέλατε οπωσδήποτε να ασχοληθείτε σε κάποιο από τα επόμενα βιβλία σας;
Θα πω μόνο μια λέξη: Προσφυγικό..
****
Υπόθεση Οπισθόφυλλου:
Το Φιλί στα μάτια είναι το ανομολόγητο μυστικό ενός ανεκπλήρωτου έρωτα, είναι μια έκκληση για πόθο και επαφή, είναι η διαμαρτυρία για την ένοχη σιωπή.
Λίγο κόκκινο... Και λίγο φως... Σαν δυο δροσοσταλίδες πάνω σε πέταλα τριαντάφυλλων, φιλοτεχνεί υγρά τα χείλη τους. Θα τα ενώσει με μια πινελιά. Το χέρι τρέμει. Τα χείλη σμίγουν πάνω στον μουσαμά. Υγραίνει τα δικά της χείλη, σαν να νιώθει το στόμα του. Επιτέλους, το φιλί που ποτέ δεν έδωσαν...
1922
Η Μαριγώ, με τα λιγοστά υπάρχοντά της από τη ρημαγμένη Σμύρνη, πέρασε στην Ελλάδα και μπήκε στη δούλεψη των Βασταρδήδων. Με τα χρόνια, δύο μυστικά βασάνιζαν το μυαλό της• το ένα αφορούσε τις γυναίκες στο σπιτικό του καραβοκύρη, το άλλο πολλά, αναρίθμητα κορίτσια που πουλούσαν τη σαγήνη τους στα πέρατα της γης. Η Σμυρνιά οικονόμος, όμως, τα κράτησε επτασφράγιστα, κι ας της έκαιγαν τα χείλη, κι ας της μάτωναν την καρδιά.
1992
Ο Άλκης ήθελε να γίνει ηθοποιός. Ο ρόλος του Άμλετ ήταν το όνειρό του. Η Αλεξία ζωγράφιζε με μουντές πινελιές τα κομμάτια της ζωής της και πρόσμενε τον έρωτα για να αποτινάξει το προσωπείο του φόβου. Το Φιλί στα μάτια, το δικό τους ανομολόγητο μυστικό, δεν ήταν μόνο ένας πίνακας• ήταν μια έκκληση για πόθο και επαφή. Μια κραυγή απόγνωσης για το ανεπίδοτο φιλί ενός απαγορευμένου έρωτα. Όταν όμως όλα τα μυστικά αποκαλυφθούν συμπαρασύροντας όσους βρεθούν στο διάβα τους, η σχέση των δύο νέων εγκλωβίζεται στην παγίδα της σιωπής. Θα βρουν άραγε τη δύναμη να σπάσουν τα αόρατα δεσμά τους;
Βιογραφία Συγγραφέως:
Η Πασχαλία Τραυλού γεννήθηκε στην Τρίπολη Αρκαδίας και από νωρίς εκδήλωσε την αγάπη της για τη ζωγραφική, τη μουσική και τον γραπτό λόγο. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών ελληνική κλασική φιλολογία και παρακολούθησε μεταπτυχιακό πρόγραμμα για τη λατινική ποίηση Ορατίου και Βιργιλίου ενώ την ίδια περίοδο δημοσίευσε τα πρώτα της διηγήματα σε τοπική εφημερίδα της Βέροιας. Ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε ζητήματα φύλου, ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου με τίτλο «Φύλο και νέα εργασιακά και εκπαιδευτικά περιβάλλοντα στην κοινωνία της πληροφορίας» καθώς και στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας με τίτλο «Στρατηγική και πολιτική εθνικής ασφάλειας». Είναι μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Ασχολείται με παρουσίαση και κριτική βιβλίων στο diavasame.gr.
Έργα της είναι: ΜΕ ΜΠΑΛΑΝΤΕΡ ΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ, ΗΘΕΛΑ ΜΟΝΟ ΕΝΑ ΑΝΤΙΟ, Η ΜΑΤΖΙΚΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ, ΚΛΕΙΔΩΜΈΝΟ ΣΥΡΤΑΡΙ, ΦΤΕΡΑ ΑΠΟ ΜΤΑΞΙ, ΕΣΤΩ ΜΙΑ ΦΟΡΑ, Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΦΑΡΟΥ, ΟΙ ΕΡΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ, ΤΑ ΡΟΔΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ, ΓΥΑΛΙΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ, Η ΜΗΔΕΙΑ ΔΕΝ ΧΟΡΕΨΕ ΠΟΤΕ και ΦΙΛΙ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ.
Έχει βραβευτεί για τη λογοτεχνική της παρουσία από τον σύλλογο γυναικών «Εξάλειπτρον» το 2016, ενώ το βιβλίο της Φτερά από μετάξι ήταν υποψήφιο για βραβείο αναγνωστών το 2008.
Δήμητρα Κωλέτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου