Κόκκινη μεταξωτή κορδέλα- Lucy Adlington

     Άουσβιτς 1943... και η σύζυγος του διοικητή του στρατοπέδου, η Χέντβιχ Ες, στήνει ένα εργαστήριο ραπτικής, ώστε να ράβουν τα συνολάκια τους οι γυναίκες των αξιωματικών και οι γυναίκες Φρουροί του στρατοπέδου. Τι κι αν σ’ αυτό το στρατόπεδο εκατομμύρια ψυχές θανατώνονται στη γκιλοτίνα της παράνοιας του Γ’ Ράιχ; Τι κι αν σκελετωμένες μορφές φορώντας τις ριγέ στολές τους ακροβατούν ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο; Για τους Ναζί η ζωή συνεχίζεται ανεπηρέαστη τόσο που, ακόμα και μέσα στο σφαγείο του Άουσβιτς, ο καλλωπισμός τους είναι ανώτερος και με αξία μεγαλύτερη από αυτή των ανθρώπων που έχουν βάλει στη λίστα του θανάτου: Εβραίων, πολιτικών αντιφρονούντων, ομοφυλόφιλων, ατόμων με αναπηρία.

     Στηριζόμενη σ’ αυτό το ιστορικό γεγονός, η Lucy Adlington πλάθει τη μυθοπλασία του νεανικού βιβλίου της «Κόκκινη μεταξωτή κορδέλα».
     Μέσα σ’αυτό το εργαστήρι λοιπόν, βάζει την ηρωίδα της, την Έλλα, η οποία και σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση μας μιλά για τον αγώνα επιβίωσης της στο σκληρό και απάνθρωπο Άουσβιτς. Η Έλλα είναι μια μικρή έφηβη Εβραϊκής καταγωγής, η οποία και συλλαμβάνεται και στέλνεται στο στρατόπεδο το 1944. Είναι ένα δυναμικό κορίτσι και χάρης αυτού του στοιχείου του χαρακτήρα της διεκδικεί μια θέση στο εργαστήρι Υψηλής Ραπτικής, όπως ονομάζεται το παράπηγμα. Και την κερδίζει αυτή τη θέση καθώς εκτός από δυναμισμό διαθέτει και ταλέντο στην κοπτοραπτική. Άλλωστε είχε την καλύτερη δασκάλα, την γιαγιά της, που την εντρύφησε στην τέχνη και της εμφύσησε την αγάπη για τα υφάσματα και την μετατροπή τους σε καλαίσθητα ρούχα. 

       Εκεί θα γνωρίσει τη Ρόουζ. Η Ρόουζ είναι πολιτική κρατούμενος, κόρη συγγραφέων, ευαίσθητη και ονειροπόλα. Πλάθει ιστορίες και χάνεται μέσα σ’ αυτές και είναι αυτές οι ιστορίες που την κρατούν όρθια στο ζόφο του στρατοπέδου. Η Ρόουζ είναι το ακριβώς αντίθετο από την Έλλα που την χαρακτηρίζει, εκτός από τον δυναμισμό που προανέφερα, ο ρεαλισμός και η αποφασιστικότητα. Τα δυο κορίτσια γίνονται φίλες και η μία στηρίζει την άλλη, η μία αλληλοσυμπληρώνεται από την άλλη. Η Έλλα, μέσω των διασυνδέσεων της, βρίσκει για τη Ρόουζ τρόφιμα και φάρμακα, όταν τα χρειάζεται, και η Ρόουζ της δίνει την ελπίδα για να αντέξει, ώστε να κάνει το όνειρο της πραγματικότητα με την λήξη του πολέμου :

-Φύλαξέ την κάπου, και να θυμάσαι ότι μια μέρα θα βγούμε από δω μέσα και θα φοράμε όσες κορδέλες θέλουμε. Θα πάμε στην Πόλη του Φωτός και θα δέσουμε αυτή τη μικρή κορδέλα στο κλαδί ενός δέντρου που έχω στον νου μου. Θα συμβολίζει την ελπίδα μας.

Ελπίδα. Τώρα υπήρχε μία λέξη...

       Και το όνειρο της Έλλας δεν είναι άλλο από το να ανοίξει ένα κατάστημα με τα δικά της ρούχα καθώς για την Έλλα τα ρούχα είναι: 

'' Οι άνθρωποι γελάνε με τη μόδα. Είναι μόνο ρούχα λένε. Σωστά. Μόνο ρούχα. Μόνο που κανείς απ’ όσους είχα ακούσει να κοροϊδεύουν τη μόδα δεν ήταν γυμνός εκείνη τη περίοδο. Όλοι τους είχαν σηκωθεί και είχαν ντυθεί το πρωί, διαλέγοντας ρούχα που δήλωναν: Γεια χαρά είμαι ένας πετυχημένος τραπεζίτης. Ή, είμαι μια πολυάσχολη μητέρα, ... Τα ρούχα δείχνουν ποιος είσαι ή ποιος θέλεις να γίνεις. 

     ...Εδώ οι άνθρωποι ανακαλύπτουν ότι, τελικά, τα ρούχα δεν είναι επουσιώδη. Ιδιαίτερα όταν δεν έχεις καθόλου ρούχα. Το πρώτο πράγμα που έκαναν Αυτοί ήταν να μας ξεγυμνώσουν... μας είπαν να γδυθούμε. Τα ρούχα μας διπλώθηκαν σε ντάνες. Χωρίς αυτά δεν ήμασταν πια τραπεζίτες, δασκάλες, νοσοκόμες, σερβιτόρες... Ήμασταν φοβισμένοι και εξευτελισμένοι... Είπαν ότι θα παίρναμε πίσω τα ρούχα μας μετά το ντους. Είπαν ψέματα. Πήραμε κάτι ριγέ φουστάνια από τσουβάλι. Όπως ήμασταν ντυμένες στα ριγέ, τρέχαμε τριγύρω σαν αγέλη από αφηνιασμένες ζέβρες. Δεν ήμασταν άνθρωποι πια, ήμασταν νούμερα. Μπορούσαν να μας κάνουν ότι ήθελα. Λοιπόν μη μου λέτε ότι τα ρούχα δεν έχουν σημασία... ''

       Για την Έλλα λοιπόν τα ρούχα έχουν μεγάλη σημασία! Και το κατάστημα ρούχων, που ονειρεύεται, να ανοίξει, αποτελεί κινητήριο δύναμη, για να συνεχίζει, να στέκεται όρθια μέσα στο κολαστήριο του Άουσβιτς, που, όσο περνούν οι σελίδες και τα γεγονότα διαδέχονται το ένα μετά το άλλο, οι συνθήκες του στρατοπέδου και ο τρόπος διαχείρισής του όλο και ξεδιπλώνονται μπρος στα μάτια των έφηβων αναγνωστών. Αν θα καταφέρει να πραγματοποιήσει το όνειρό της η Έλλα, θα σας αφήσω να το διαπιστώσετε, διαβάζοντας το μυθιστόρημα!

        Η «Κόκκινη μεταξωτή κορδέλα» είναι ένα νεανικό βιβλίο, και όχι μόνο, που μίλα για το Ολοκαύτωμα με τρόπο λυρικό, γλαφυρό, ευαίσθητο μα συνάμα ωμό και ρεαλιστικό καθώς η συγγραφέας δεν κάνει εκπτώσεις στις περιγραφές της καθημερινότητας των αιχμαλώτων και στην κατάληξη αυτών. Διαβάζοντας το μυθιστόρημα η αγωνία για την επιβίωση, ο φόβος, η ένδεια ψυχής και η παράνοια του πολέμου συγκρούονται με την δύναμη ψυχής, την φιλία και την ελπίδα που αυτή γεννά. 

     Αξιοσημείωτη είναι η επιμέλεια του εκδότη, από το ανάγλυφο εξώφυλλο με τη κόκκινη μεταξωτή κορδέλα-ελπίδα να μπλέκεται στο συρματόπλεγμα μα να υπερτερεί και χρωματικά και ως προς την υφή από το ριγέ του φόντου που παραπέμπει στις τραχιές στολές των αιχμαλώτων-απαξίωση ως και το διάκοσμο που είχε κάθε κεφάλαιο καθώς ένα μικρό εργαλείο της τέχνης της ραπτικής: ψαλίδι, κουμπί, βελόνα, ραπτομηχανή, στόλιζαν το κάθε ένα από αυτά.

      Διαβάστε το! Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα! 

Βαθμολογία 5/5

Βιογραφία συγγραφέως

Στοιχεία Βιβλίου:

Τίτλος: Κόκκινη μεταξωτή κορδέλα

Συγγραφέας: Lucy Adlington 

Μετάφραση: Αργυρώ Πιπίνη

Εκδ.: Διόπτρα

Ημερ. Εκδ.: Ιανουάριος 2019

Σελ.: 399

Ηλικία: +12

Δήμητρα Κωλέτη