Άγιοι και δαίμονες: Εις ταν Πόλιν-Γιάννης Καλπούζος

      Με αφετηρία την πυρκαγιά του 1808 ο Τζανής, ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου «Άγιοι και δαίμονες, εις ταν Πόλιν» του Γ.Καλπούζου, ξεκινά την συγγραφή του βιβλίου της ζωής του. Με αφηγητή τον ίδιο καθώς και τις μαρτυρίες του συγγενικού και φιλικού του περιβάλλοντος, συναρμολογείται σελίδα τη σελίδα το πάζλ στο οποίο αποτυπώνεται η ιστορία του ίδιου και της Πόλης των αρωμάτων, των παθών, των αγίων και των δαιμόνων του 19ου αιώνα. Από το 1808 έως το 1831 ζούμε μαζί του τις ζοφερές μέρες κατά τις οποίες η πανούκλα θέριζε χιλιάδες ανθρώπινες ζωές, νιώθουμε την θλίψη του για τον χαμό της μητέρας του από την επιδημία, τον παρατηρούμε καθώς ασχολείται με την παραγωγή των μύρων, σεργιανάμε έχοντας στην παρέα μας τον φίλο του, τον Ανθία, στους καφενέδες των στενοσόκακων και στα χαμάμ της Πόλης, παρακολουθούμε την ορκωμοσία του κατά την είσοδό του στην επαναστατική ομάδα του Φοίνικα αρχικά και στην Φιλική Εταιρία στην συνέχεια, συναντάμε τους κρυπτοχριστιανούς της Κερασούντας και οσφριζόμαστε τον φόβο που αιωρείται στην φυλακή Μπάνιον, οπου καταλήγει μετά την καταδίκη του σε πολυετή φυλάκιση για συνέργεια σε φόνο. Με την βοήθεια των φίλων του και του Μποκρουζέ, μιας βαθιάς φιλοσοφημένης προσωπικότητας, δραπετεύει από το κολαστήριο αυτό και συνεχίζει τη ζωή του στην Πόλη όπου εκείνη την περίοδο σχεδιάζει τις επαναστατικές της κινήσεις η Φιλική Εταιρία, εν όψει του ξεσηκωμού στο Μοριά. Παίρνει και ο ίδιος μέρος μαζί με τον εξισλαμισμένο αδερφό του Λεωνή σ’ αυτές τις ενέργειές, οι οποίες εν τέλει δεν πραγματοποιούνται εξαιτίας των προδοτικών στάσεων που επικράτησαν. Η επανάσταση όμως στο Μοριά τον Μάρτιο του 1821 και η αποκάλυψη του σχεδίου για τον ξεσηκωμό των Ρωμιών στην Πόλη γεννούν τα αντίποινα. Αποκεφαλισμοί, βιασμοί, τρομοκρατία και χιλιάδες πτώματα που επιπλέουν στον Κεράτιο κόλπο είναι αυτά που αφήνει πίσω του ο Τζανής όταν φεύγει από την Πόλη για να συνεχίσει τον αγώνα του στην Χίο του 1822, ζώντας την καταστροφή της, και ύστερα στο πλευρό του Παπαφλέσσα στην ηρωική μάχη του στο Μανιάκι το 1825.
       Επιστρέφει στην Πόλη μετά από την πενταετή του σκλαβιά στην Αίγυπτο του Ιμπραήμ, το 1830 όπου συμπληρώνει στο βιβλίο του την ιστορία αγάπης της σκλάβας Γιοχαής... Το βιβλίο του κλείνει όπως ακριβώς άρχισε, με μια πυρκαγιά, στα αποκαΐδια της οποίας ο Τζανής αναρωτιέται αν από τις στάχτες μπορεί να γεννηθεί ένας καινούργιος κόσμος...

       Το «Άγιοι και δαίμονες, εις ταν Πόλιν» είναι ένα ακόμα υπέροχο, καλογραμμένο ιστορικό μυθιστόρημα από την εκλεπτυσμένη και προσεγμένη πένα του Γ.Καλπούζου. Με μια ενδιαφέρουσα και πολυποίκιλη γλώσσα ο αναγνώστης μεταφέρεται στην Πόλη των αρωμάτων και των αντιθέσεων. Η σταύρωση του Τζανή από τους γενίτσαρους, οι σφαγές, οι αποκεφαλισμοί και οι βιασμοί που διαπράχθηκαν κατά την διάρκεια της καταστροφής της Χίου το 1822 καθώς και τα αντίποινα του ξεσηκωμού στους Ρωμιούς της Πόλης είναι σκηνές που η ένταση της περιγραφής τους θλίβουν τον αναγνώστη και τον στοιχειώνουν για καιρό. Ένα βιβλίο που αν και σε μεταφέρει σε μακρινές εποχές η αφήγηση της ιστορίας των ηρώων του καθώς και της Πόλης του 19ου αιώνα σε κάνει εντούτοις να θεωρείς πως περπάτησες και εσύ στα σοκάκια της Βασιλεύουσας και πως έζησες την Ιστορία της όντας εκεί.

Ένα αξιοθαύμαστο ιστορικό μυθιστόρημα!

Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί!

"Το "και" του τίτλου που αχνοφαίνεται κάνοντάς σε να τον διαβάζεις τις περισσότερες φορές "Άγιοι δαίμονες" παρά "Άγιοι και δαίμονες" για 'μένα δείχνει πως ο άνθρωπος εμπεριέχει και το καλό και το κακό και βγάζει στην επιφάνεια, καλύπτοντας το ένα το άλλο, αυτό που θα τον προστατέψει από τις εποχές και θα τον κάνει να εγκλιματιστεί σ'αυτές."

Βαθμολογία 5/5

Φράσεις & Αποσπάσματα με..... νόημα! (18ο)

Βιογραφία Συγγραφέως

Στοιχεία βιβλίου:
Τίτλος:Άγιοι και δαίμονες: Εις ταν Πόλιν 

Συγγραφέας:Γ.Καλπούζος

Εκδ.:Μεταίχμιο

Ημερ.Εκδ.:10/05/2011

Σελ.:741

Δήμητρα Κωλέτη

******

Μια έντονη σκληρή σκηνή (σελ. 604-5):

Όταν έφτασα στη ρίζα του πλατάνου ο μπας τσαουσής στάθηκε δίβουλος. Μπας και είμαι στα αλήθεια δερβίσεις; Πρόσταξε να μου βγάλουν τον χιρκά και μ' άφηκαν με το συντρόφι. Μονάχος του έσκυψε και εξέτασε το γιαράκι μου. Βλέποντας πως δεν είχα κάνει σουνέτι(περιτομή) φώναξε τον κόσμο να ιδεί.

"Απουστόλ ετερλί!" έκραξε και με κλότσησε στ'αχαμνά μου.

Ρέκαξα από τον πόνο.Το πλήθος αγρίεψε και μαζώχτηκε τριγύρω. Πατώντας απάνω σε σεντούκια όπου τα έφεραν από τα γύρω μαγαζιά, με σήκωσαν στον κορμό του πλατάνου. Τέντωσαν τα χέρια μου και έμπηξαν στριφογυριστά στις απαλάμες μου από 'να μεγάλο καρφί. Έσπρωχναν με τα χέρια τα καρφιά να μην πειραχτούν τα κόκαλα. Με λιάνισε ο πόνος και μούγκριζα. Ύστερα πήραν να τα καρφώνουν στον κορμό. Μου άνοιξαν τα ποδάρια κι έμπηξαν με τον ίδιο τρόπο τα καρφιά στις πατούσες μου κοντά στα δάχτυλα. 

Πλιο, ήμουν καρφωμένος στον πλάτανο. Με τα χέρια και τα πόδια ανοιχτά. Αβάσταχτοι πόνοι με θέριζαν και αίματα έσταζαν από τις απαλάμες και τις πατούσες μου. Το βάρος του κορμιού κρατιόταν όλο από τα καρφιά και σφάδαζα. Ο όχλος μαζώχτηκε τριγύρω. Έφτυναν, έβριζαν και με ράβδιζαν. Παιδιά,νέοι,γέροι,γυναίκες. Σκόρπισαν σε κάμποση ώρα οι πολλοί κι απόμειναν δυο τσαούσηδες να με φυλάνε. Συνεχισαν όμως να περνούν οι μουσουλμάνοι να φτύνουν, ν'αναθεματίζουν και πήγαιναν κατόπι να γλεντήσουν. Διάβαιναν και κάμποσοι οδοιπόροι, μήτε το βλέμμα τους να ρίξουν. Ωσάν να μην υπήρχε εκεί κάποιος σταυρωμένος. Ωσάν να μη με κρατούσαν τέσσερα καρφιά κολλημένο στον πλάτανο. Τέσσερα καρφιά που δεν μ'άφηναν να φύγω, να περπατήσω. Τριγύρω η ζωή να κυλά, ο κόσμος να θωρεί τα θεάματα,να τρώγει και να πίνει, ν'ακούγονται μουσικές και χαχανητά, κι εγώ να είμαι καρφωμένος στον πλάτανο. Να καρτερώ να βγει η ψυχή μου. Να μη δύναμαι να κάνω τίποτα. Μονάχα να καρτερώ τον θάνατο.  

"Γιατί;Γιατί αυτό σ'εμένα"βασάνιζα τον νου μου.