Το τρένο με τα ορφανά - Christina Baker-Kline

Το πρώτο που τράβηξε την προσοχή μου στο βιβλίο «Το τρένο με τα ορφανά» δεν ήταν άλλο από τον ίδιο του τον τίτλο, ο οποίος μαζί με το νοσταλγικό-μελαγχολικό του εξώφυλλο αλλά και την ενδιαφέρουσα περίληψη του δεν μου άφησε κανένα περιθώριο να καθυστερήσω την απόκτησή του, μιας και ήμουν σίγουρη πως θα διάβαζα ένα ενδιαφέρον και πρωτότυπο βιβλίο!

     Και πράγματι οι προβλέψεις μου έπεσαν μέσα, μιας και, τελικά, πρόκειται για ένα βιβλίο στο οποίο, μέσα από την τραγική και σκληρή ιστορία της ηρωίδας, παρουσιάζεται ένα πρωτότυπο και άγνωστο ιστορικό-κοινωνιολογικό στοιχείο, ο θεσμός-νόμος δηλαδή, στον οποία η Πρόνοια των ΗΠΑ από το 1854 έως το 1929 συγκέντρωνε και ‘’περιέφερε’’ με τρένα ορφανά παιδιά, ανά Πολιτεία, με σκοπό την ανεύρεση ανάδοχης οικογένειας. Τα παιδιά σαν άλλα εμπορεύματα, στοιβάζονταν Στα τρένα με τα ορφανά, όπως έμεινε γνωστή η μέθοδος αυτή, και παρουσιάζονταν στους σταθμούς, όπου εκεί ο κάθε πολίτης της περιοχής τα έλεγχε -μέχρι και τα δόντια τους κοιτούσαν- και, αν κάποιο τηρούσε και κάλυπτε τις απαιτήσεις του, το έθετε υπό την κηδεμονία του, χωρίς μάλιστα πολλές δεσμεύσεις αλλά και την απαιτούμενη σε ανάλογες περιπτώσεις επιτήρηση του κράτους. Τώρα ποιες ήταν αυτές οι απαίτησες που έπρεπε να τηρήσουν τα παιδιά, ώστε να μην επιστραφούν μετά από δυο μήνες ως ακατάλληλα πίσω στα ορφανοτροφεία; Ε, δεν ήταν άλλες από τη σωματική δύναμη και την υπακοή προκειμένου να ανταποκριθούν στις αγροτικές, κατά κύριο λόγο για τα αγόρια, δουλειές και στο νοικοκυριό για τα κορίτσια. Πολύ σπάνια, δυστυχώς, κάποια από αυτά τα παιδιά (200.000 ανέρχεται ο αριθμός τους) κατέληγε σε οικογένειες που ήθελαν να δώσουν στο παιδί που αναλάμβαναν αυτό που ζητά κάθε παιδί, την αγάπη και την ασφάλεια της οικογένειας.

Σε ένα τέτοιο τρένο η ηρωίδα μας, η εννιάχρονη ορφανή Νίαμ, θα επιβιβαστεί το 1929 μαζί με άλλα απροστάτευτα παιδιά και θα ταξιδέψει στις βορειοδυτικές Πολιτείες με σκοπό να βρει, έως το τέρμα της διαδρομής, τους ανθρώπους που θα αναλάβουν το μεγάλωμα της. Στον πρώτο σταθμό κανείς δεν δείχνει να ενδιαφέρεται για αυτήν. Άλλοι την βρίσκουν αρκετά μεγάλη, άλλοι αρκετά αδύνατη….
Μετά από πολλούς σταθμούς το τρένο φτάνει και σε αυτόν της Μινεσότας. Εκεί η ικανότητα της να ράβει γίνετε αντιληπτή από την κυρία Μπάιρν, η οποία και την εντάσσει στο εργατικό δυναμικό της μικρής φάμπρικας που έχει στήσει στο σπίτι της. Η ζωή για την Νίαμ θα αλλάξει από την πρώτη κιόλας μέρα…. Δουλειά, μοναξιά και ένα νέο όνομα, αυτό της Ντόροθη, μπορούν να περιγράψουν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζει κοντά στους Μπάιρν. Το Κραχ, όμως, λίγους μήνες μετά θα κλείσει την επιχείρηση και θα την βάλει εκ νέου στην διαδικασία ανεύρεσης ανάδοχης οικογένειας…… Η Πρόνοια τότε θα την στείλει στο σπίτι της καταθλιπτικής κυρίας Γκρότε και του άξεστου κυρίου Γκρότε, όπου και θα επωμιστεί το νοικοκυριό και την φροντίδα των παιδιών τους. Μόνη της παρηγοριά η δασκάλα της, η οποία, μετά την απάνθρωπη συμπεριφορά των Γκρότε και την άτακτη φυγή της από το σπίτι τους, θα της βρει την τρίτη και τελευταία οικογένεια που θα κλείσει αυτόν τον οδυνηρό και σκληρό κύκλο, για ένα παιδί, αναζήτησης στέγης και οικογένειας. Οι Νίλσεν θα της δώσουν οικονομική άνεση, ασφάλεια, στοργή αλλά και το νέο της όνομα, Βίβιαν….. Τα χρόνια θα περάσουν .... και η Βίβιαν θα φτάσει έως και την ένατη δεκαετία της ζωής της..... τότε τελικά θα βγάλει από το χρονοντούλαπο της ιστορία την πορεία ζωής της που πέρασε τόσους σταθμούς με Το τρένο των ορφανών και θα την αποκαλύψει στην Μόλι, μια δεκαεφτάχρονη που τόσο διαφέρουν και μοιάζουν ταυτόχρονα…..

      «Το τρένο με τα ορφανά» είναι ένα βιβλίο που, αν και άργησα να συνηθίσω την αφήγησή του, μ’ άγγιξε, με συγκίνησε και με πόνεσε -και πώς να μην με πονούσε η κακομεταχείριση των παιδιών από τους ‘’προστάτες’’ τους και η αντιμετώπισή τους σαν εμπόρευμα!- με την σκληρή υπόθεσή του. Η Νίαμ και τα παιδιά του τρένου γεννούν αισθήματα συμπόνιας, στοργής, πίκρας για τον δύσκολο δρόμο που τους βάλανε να ακολουθήσουν αλλά και ελπίδας γιατί αν και τον ακολούθησαν τελικά κατάφεραν να βγουν άνθρωποι με αισθήματα ανθρωπιάς και αλληλεγγύης.

        Διαβάστε το…. θα σας συγκινήσει, θα σας προβληματίσει και θα σας διδάξει πως το μόνο που ζητά και τρέφει τον άνθρωπο είναι η αγάπη! Δυνατό βιβλίο....

Βαθμολογία 5/5

Βιογραφία συγγραφέως

Στοιχεία Βιβλίου:
Τίτλος: Το τρένο με τα ορφανά
Συγγραφέας: Christina Baker Kline
Μετάφραση: Άρτεμις Τρίκκα
Εκδ.: Ωωκεανός
Ημερ.Εκδ.:01-07-2015
Σελ.: 378

Δήμητρα Κωλέτη